تشبیه ثمود (قرآن)هلاک شدگان ثمود، به علفهای خشک شده برای گوسفندان تشبیه شده است. ۱ - علفهای خشک شدهکذبت ثمود بالنذر(طایفه ثمود (نیز) انذارهای الهی را تکذیب کردند،)انا ارسلنا علیهم صیحة وحدة فکانوا کهشیم المحتظر.(ما فقط یک صیحه (صاعقه عظیم) بر آنها فرستادیم و بدنبال آن همگی بصورت گیاه خشکی درآمدند که صاحب چهارپایان (در آغل) جمع‌آوری می‌کند!)کلمه" محتظر" به معنای صاحب حظیره است، یعنی چهار دیواری که برای دامداری ساخته می‌شود (و به زبان فارسی آن را قلعه و یا بهاربند گویند) و" هشیم محتظر" درختهای خشکیده و مانند آن است، که صاحب حظیره آن را برای مصرف کردن در قلعه خود جمع می‌کند. و معنای آیه روشن است، می‌فرماید فقط یک صیحه بر آنان فرستادیم، و همگی مانند چوب خشک رویهم ریختند. ۱.۱ - نظر تفسیر نمونه" صیحة" در اینجا به معنی صدای عظیمی است که از آسمان برمی خیزد، و ممکن است اشاره به صاعقه وحشت زایی باشد که بر فراز شهر آنها در گرفت، چنان که در آیه ۱۳ سوره فصلت آمده است فان اعرضوا فقل انذرتکم صاعقة مثل صاعقة عاد و ثمود: " اگر آنها سرپیچی کنند به آنها بگو شما را صاعقه‌ای همچون صاعقه عاد و ثمود انذار می‌کنم"! " هشیم" از ماده" هشم" (بر وزن خشم) در اصل به معنی شکستن اشیاء سست است، مانند گیاهان، لذا به گیاهان خرد شده که صاحبان گوسفندان برای آنها می‌کوبند و آماده می‌کنند هشیم گفته می‌شود، و گاه به گیاهان خشکی تفسیر شده که زیر دست و پای حیوانات در آغل کوبیده می‌شود. " محتظر" در اصل از ماده" حظر" (بر وزن مغز) به معنی" منع" است، و لذا آغلی را که برای گوسفندان و حیوانات درست می‌کنند که مانع خروج آنها یا حمله حیوانات وحشی گردد" حظیره" می‌نامند، و" محتظر" (بر وزن محتسب) شخصی است که صاحب چنین مکانی است. تعبیری که در این آیه در باره عذاب قوم ثمود آمده است بسیار عجیب و پر معنی است، چرا که خداوند برای نابودی این قوم سرکش هرگز لشکریانی از آسمان و زمین نفرستاد، تنها با یک صیحه آسمانی، یک صاعقه گوشخراش، یک موج عظیم انفجار، که همه چیز را در مسیر خود در شعاع وسیعی در هم کوبید و خرد کرد کار آنها را ساخت! قصرها و خانه‌های آباد آنها همچون" حظیره" گوسفندان شد، و اجساد بیجان و در هم شکسته آنها به صورت گیاه خشک کوبیده‌ای که زیر دست و پای گوسفندان می‌ریزند درآمد. درک این معنی برای گذشتگان مشکل بود، اما برای ما که امروز از تاثیر امواج ناشی از انفجار آگاه هستیم که چگونه همه چیز را در مسیر خود متلاشی و خرد می‌کند درک آن آسان است، البته صاعقه عذاب الهی با این انفجارهای بشری قابل مقایسه نیست و از اینجا روشن می‌شود که این صاعقه عظیم چه بلائی بر سر این قوم خیره سر آورد؟ ۲ - پانویس
۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۹، ص۳۹۵، برگرفته از مقاله «تشبیه ثمود». |